Kijk naar het drama, verdrink er niet in. Het leven is niet alleen maar mooi of lelijk. De mens is niet alleen maar goed of slecht, er is meer dan alleen maar voor of tegen. De middenweg wil zeggen: alle aspecten van het leven aanvaarden.
Ontspan
Ontspan je en laat je door het leven leiden. Waarom is het zo moeilijk om je te ontspannen? De moeilijkheid is dat je je ego niet kunt vasthouden wanneer je ontspant. Ego kan zich alleen handhaven in problemen, conflict en strijd. Het ego voelt zich alleen goed als het kan vechten.
Blijf bij de feiten. Als je iets afwijst, wijs je het af om iets anders, dan ga je naar een uiterste. Door de totaliteit te aanvaarden kom je vanzelf in het midden terecht. Zodra je kiest, een keuze maakt, kies je niet voor de universele stroom, je houdt afstand, je isoleert je, je bent een eiland. Je probeert tegen de levensstroom in jezelf te blijven. En als je het leven eenmaal in zijn totaliteit aanvaardt, gebeurt er van alles omdat die totale aanvaarding je bevrijdt van je ego.
Waarom is dat moeilijk?
De existentie bestaat als dualiteit
Tantra zegt: aanvaard wat je bent, wát je ook bent. Schep geen ideaalbeelden. Het zijn dromen- en ze zijn vals. Aanvaard wat is: noem het niet goed of slecht, probeer niets goed te praten of te rationaliseren. Leef in het moment en zie dat dát het geval is. Blijf bij dat feit en aanvaardt het. Dat is moeilijk heel moeilijk, heel zwaar. Waarom is het zo moeilijk? Omdat je ego dan uiteenspat.
De existentie bestaat als dualiteit en je denken kiest de ene helft en ontkent de andere helft. Je wilt bijvoorbeeld gelukkig zijn, je wilt genieten. Je wilt geen pijn, maar pijn hoort bij plezier, het is de keerzijde. Er is maar één muntstuk, de ene kant is plezier, de keerzijde is pijn.
Pijn en genieten
Jij wilt genieten maar je weet niet dat er meer pijn is naarmate je meer wilt genieten en hoe gevoeliger je wordt voor genot, des te gevoeliger word je voor pijn. Wie dus alleen maar wil genieten moet bereid zijn pijn te aanvaarden zoals er bergen en dalen zijn. Jij wilt pieken, bergen, maar de dalen wil je niet. Waar moeten de dalen dan naar toe? En hoe kunnen er bergen zijn zonder dalen?
“Engelen en duivels” tekening M.C. Escher 1960.
Inzicht wil zeggen dat je je van dit feit bewust bent- je bent je er niet alleen van bewust, maar je aanvaardt het feit volkomen, want je kunt het niet zonder meer wegcijferen. Je kunt er wel een fabeltje van maken en dat hebben we eeuwenlang gedaan. We hebben de hel ergens in de diepte weggestopt en de hemel ergens in de hoogte.
We hebben een absolute scheiding tussen die twee aangebracht en dat is nonsens omdat de hel het dalgedeelte van de hemel is. De hel bestaat mét de hemel: geen van beide kan op zichzelf bestaan. Als je dat begrijpt helpt het je om positief te zijn, dan kun je alles aanvaarden.
Je hele wezen is ontvankelijk voor wat mooi is en lelijk
Twee uitersten, hoe tegenstrijdig ook, vormen samen het geheel, het zijn twee aspecten van een en hetzelfde. Als je voor het ene kiest heb je ook voor het andere gekozen. Het andere is nu verborgen, verdrongen, wat betekent verdringing? Het ene uiterste verkiezen boven het andere uiterste dat er deel van uitmaakt.
De ezel die aan een paal gebonden staat
Je hele wezen – je lichaam, je denken, je voelen- is ontvankelijk voor wat mooi is en wat lelijk is. Voor de ezel die aan een paal gebonden staat, voor de armoede en het vuil in deze stad, voor gelach en voor tranen, voor alles om je heen. Uit die gevoeligheid voor het hele bestaan ontspringen goedheid en liefde.
Liefde is iets buitengewoons, nietwaar?
Religieus zijn is gevoelig zijn voor de werkelijkheid. En zonder die gevoeligheid is er geen schoonheid, al heb je misschien talent, al ben je heel goed gekleed, rijd je in een dure auto en ben je kraakhelder. Liefde is iets buitengewoons, nietwaar? Je kunt niet liefhebben als je aan jezelf denkt – wat niet wil zeggen dat je over anderen moet denken.
De liefde is.. ze is niet op iets bepaalds gericht. Een van liefde vervulde geest is een echt religieuze geest, omdat hij deelheeft aan dat wat werkelijkheid, wat waarheid is en alleen een dergelijke geest is in staat te weten wat schoonheid is.
De geest die niet verstrikt is in een of andere filosofie die zich niet heeft opgesloten in een systeem of een geloof die niet wordt gedreven door eigen ambities en die daardoor gevoelig, alert en oplettend is- zo’n geest bezit schoonheid”.
Bronnen: J. K. ‘Denk daar eens over na’ , B.S.R. diverse lezingen 1973