Even helemaal niets 18 maart

Zondag 18 maart is er van 12:00 tot 12:30 in het badgastenkerkje: even helemaal niets. De economische wet van eeuwig doorgaande groei leert ons dat meer altijd beter is. Hierdoor raken agenda’s, snelwegen, koelkasten, varkensstallen en onze hoofden overvol. Als gevolg zie je overal de behoefte toenemen aan wat rust, ruimte en even helemaal niets.
Bestaat er wel zoiets als helemaal niets? De meeste mythologische scheppingsverhalen beginnen met een absoluut niets. Ook in 2018 geloven we dat onze wereld en alles wat er bestaat ontstaan is vanuit niets. Ofwel door een Goddelijke schepping óf door een Oerknal. Depressieve mensen en grappenmakers zullen wellicht zeggen dat ook ná de Oerknal en de evolutie nog steeds alles helemaal niets is. When you’re down to nothing God is up to something. Wie zijn of haar zelfbeeld kan vergeten, wie kan zijn als niets, die kan God aanschouwen – de waarheid. En keert daarna – zoals in zen beschreven wordt – terug naar de markt en de wereld van alledag, het leven in elk moment.

Programma 18 maart
11:15 (optioneel) korte wandeling in de duinen achter het kerkje
11:45 Inloop zaal open
12:00 Niets
12:30 Koffie, thee, ontmoeting

Ledigheid, leegheid, leegte, leemte, vacuüm, geen barst, geen moer,geen fuk, niemendal, nihil, niks, noppes, nul, nul komma nul, zero.

De meeste mythologische scheppingsverhalen beginnen met “een absoluut niets”. In de Noordse mythologie heet dit bijvoorbeeld Ginnungagap of gapende leegte, en in de Griekse mythologiewordt het niets Chaos genoemd.

Als we kunnen praten en denken over niets.  Betekent dit dan dat niets eigenlijk iets is? Hoe kunnen dingen die tegengesteld zijn, toch gelijk zijn?

In muziekstukken zijn er momenten van ‘rust’waarin geen geluiden zijn. Stilte , niets. Als die ruimte er niet zou zijn, zou het één grote herrie zijn. Muziek zonder rusten wordt chaotisch en beklemmend. Met vriend9en) zonder te spreken in stilte samenzijn is net zo kostbaar en belangrijk als de rusttekens die muziek nodig heeft. De stilte die je met je vrienden deelt kan zelfs meer zeggen

Een voorbeeld van een dergelijke filosofische beschouwing is als volgt. Het feit dat hier en nu iets bestaat is een argument om de mogelijkheid van een absoluut niets uit te sluiten. Zelfs indien men een toestand veronderstelt van de meest absolute fysische leegheid, waarin geen tijd, geen energie en geen ruimte bestaan – dus minder nog dan de singulariteit die aan de oorsprong van de oerknal lag – dan nog zou men het bestaan van zuiver abstracte wetten en wiskundige principes moeten aanvaarden, zonder volgens dewelke nooit iets zou zijn kunnen ontstaan. In die optiek is bijvoorbeeld de wiskunde in haar abstractie onafhankelijk van het bestaan van wat dan ook.

Het niets is niet leeg

Onderzoekers zeggen dat ze “puur niets” gemanipuleerd hebben en dat ze hebben kunnen vaststellen dat die manipulatie een invloed had op de kwantumfluctuaties. Het niets is volgens de kwantumfysica immers niet leeg: een kwantumvacuüm zit vol met kwantumenergie en met deeltjes en antideeltjes die gedurende een zeer korte tijd verschijnen en dan weer verdwijnen. Die geven vreemde signalen af, en die signalen worden kwantumfluctuaties genoemd. Belangrijk hierbij is dat de onderzoekers zeggen dat ze een manier gevonden hebben om de kwantumwereld te observeren en te onderzoeken zonder hem te verstoren.

Nu even niet.
Even helemaal niets.

Spreuken

Je kan een mens niets leren; je kan hem alleen helpen het zelf te ontdekken in zichzelf.
Galileo Galilei. Italiaans natuurkundige 1564-1642

Spaken komen samen in een naaf, maar de lege ruimte maakt de kar bruikbaar. Een pot bestaat uit klei, maar de lege ruimte maakt de pot bruikbaar. Balken en stenen vormen een huis, maar de lege ruimtemaakt het huis bruikbaar. Alleen het niets is bruikbaar.
Lao-Tse, Chinees filosoof +/- 600 v.C.

Iets uit niets

De lege ruimte kon dus energie bevatten. Intussen was ook duidelijk geworden dat het niets iets kon voortbrengen, en dat dit iets kon uitgroeien tot een heus heelal. Probeer dat maar eens te bevatten. Kijk een naar een lichtspotje.  Dit licht is ook uit het niets ontstaan. De lichtdeeltjes zaten niet in of achter de elektronen verstopt. Nee, ze waren er zojuist nog niet. Ze zijn in het spotje ontstaan. Uit het niets.

‘Nothing’s gonna change my world’ – John Lennon in Across the universe

Wat wij niet weten of begrijpen dat noemen we niets. Omdat we er niets over weten. We weten niet of we weinig weten of veel. Want we hebben geen idee hoeveel er totaal te weten is.

‘Dragersdeeltjes’

Ook de atomen in die moleculen zijn haast eindeloos leeg. Tussen minuscule atoomkernen en de nog minusculere elektronen die daar omheen bewegen, zit (relatief) een gigantische afstand. Een waterstofatoom bestaat daardoor voor 99,9999999999996 procent uit lege ruimte. Stoelen, tafels, borden, jurken en mensen – al het ‘iets’ bestaat zo voor het leeuwendeel uit niets.