WIJK AAN ZEE – Op vrijdag 8 november om 20:30 uur is er een klankschalenconcert in het Badgastenkerkje. In stilte luisteren naar klankschalen is waarschijnlijk de eenvoudigste manier om te mediteren en diepe rust te ervaren. Als wij ons er niet mee bemoeien gaat het eigenlijk vanzelf. Je mag een matje en kussen meenemen als je liggend wilt luisteren.

Reserveren is niet nodig. Inloop vanaf 20:00. Het concert duurt ongeveer een uur. Een financiële bijdrage naar draagkracht is welkom.

Zingen en leven alsof je het meent

Mediteren of deelnemen aan een klankschaalmeditatie is niet iets wat je moet dóen. Mediteren is even stoppen met doen. Je mag jezelf toestemming geven om vanavond een uurtje niets te hoeven doen. Het is wonderbaarlijk wat er op kan komen wanneer wij ons er even niet mee bemoeien.

Het klankschalenconcert vindt plaats in de geluidstudio in het kerkje, die op deze dag wordt ingericht als meditatie ruimte.

Een bekend fenomeen in de geluidsstudio is dat de zanger(es) die voor de microfoon staat terwijl het rode opname lampje gaat branden spontaan moet zingen, enthousiast, met gevoel, met karakter, écht. Zing, alsof je het meent! Dan zing je vijf keer, tien keer of twintig keer hetzelfde. Is het zó goed?

De opname studio wordt wekelijks ingericht als concert en meditatie ruimte.

Op dezelfde manier gebruikt een Zen meester soms het schreeuwen als leer-methode. De meester zegt dan tegen de student: “Ik wil dat je het woord mo zegt en het écht meent. Ik wil niet alleen maar het geluid horen, maar de persoon die het zegt. Laat nu maar eens horen wie jij bent.”

En de student roept: “mo!” En de Zen meester zegt dan: “Noppes. Dat is het niet helemaal. Het komt nog steeds vanuit je keel.” En dit gaat zo een hele tijd door, want de juiste mo zal nooit en te nimmer komen, zolang de student nog steeds onderscheid maakt tussen een juiste mo en een verkeerde mo.

Het is gemakkelijk om de rol die wij spelen aan te zien voor ons ware zelf. Wij besteden vreselijk veel tijd en energie om ons leven te laten passen in een plaatje, in allerlei plaatjes van wat ons leven zou moeten zijn- beelden die we van ons leven niet passend kunnen krijgen. Zen oefeningen zijn om deze beelden kwijt te raken.

Geheim

In onze cultuur zijn er komieken- mensen die weten hoe ze in onverwachte situaties een grap kunnen maken of een grol uithalen. Totaal onvoorbereid. Welnu, een Zen meester doet precies hetzelfde in alledaagse situaties. En jij kunt dat ook, zolang je één ding niet vergeet, en dit is een geheim: je kúnt geen fout maken.

Dit is heel moeilijk te begrijpen. Vanaf onze kindertijd hebben wij ons geconformeerd aan een bepaald soort sociaal spel dat zegt dat je geen fouten moet maken en dat je het juiste moet doen, je moet in allerlei situaties een bepaald soort gepast gedrag opvoeren. Dat blijft behoorlijk aan ons plakken. Het is moeilijk om dat spel uit de kindertijd te ontgroeien.

Op dezelfde manier geloven we nog steeds dat er drie soorten mens zijn: top, gemiddeld en onderaan. Iedereen wil bij de topgroep van mensen horen. Zij wonen in een grachtenpand of in een villa in Loosdrecht of Bloemendaal. Zij rijden in een grote bak, hebben hoge tapijten, een gemaaid gazon en meer van dat soort dingen. En niemand wil horen bij de lage mensen die wonen onder een brug, een lange baard hebben, met een fles en een joint. De meesten van ons zijn zo’n beetje in het midden en we zijn altijd bezig met omhoog te klimmen zonder ons te realiseren dat de top de bodem nodig heeft en de bodem de top.

Dit competitiespel duikt ook op andere manieren op: ik ben sterker dan jij, ik ben slimmer dan jij, ik ben liefdevoller dan jij, ik ben bewuster dan jij, groener, ik ben toleranter dan jij, enzovoort, enzovoort. Het status spel gaat alsmaar door.

Een Zen student is iemand die gestopt is met het spelen van het status-spel. De ware betekenis van monnik zijn is ophouden met het bijbenen van de buren. Om meester te worden moet hij of zij tot het punt komen waarop hij niet meer probeert om meester te zijn.

Het hele idee van beter worden dan iemand anders slaat helemaal nergens op. Het heeft geen enkele betekenis. Kijk eens hoe iederéén het wonder van het universum tot uitdrukking brengt, op dezelfde manier waarop de sterren, water, wind en dieren het doen. En jij kunt zien dat zij allemaal op de juiste plek zijn, niet in staat om fout te doen, zelfs wanneer zij op hun eigen manier denken dat zij fouten maken en hun eigen soort van competitie-spel spelen.

Bier en gamen

Dus als het spel je begint te vervelen of je begint er last van te krijgen en maagweren, dan ga je er misschien over denken om met het spel op te houden en geïnteresseerd te raken in zoiets als Zen. Maar dat is dan gewoon een symptoom van het gegeven dat jij in een andere richting groeit zoals een boom waar een nieuwe tak uitgroeit.

En hopelijk doe je dat zonder onderscheid te maken tussen superieur en inferieur, oftewel je denkt niet: “ik ben nu een spiritueel persoon die bezig is met hogere dingen; ik ben niet een van die mongolen die alleen maar geïnteresseerd zijn in bier en gamen.

Er zijn verschillende manieren om te leven, net zoals dat er vogels zijn en spinnen, haaien en konijnen enzovoort. In het landschap van de lente is er niets superieur of inferieur. Wat is het punt van superioriteit? In het proces van groeien is de eik niet beter dan de eikel. De eik is gewoon de manier van een eikel om meer eikels te worden.

Dus het is een speciaal soort van voorrecht om een soort van verschoppeling te worden wat betreft het niet serieus nemen van het sociale spel. En zelfs wanneer mensen de hele tijd aan je hoofd zeuren en zeuren om toch maar het spel te spelen,hoef je niet van je stuk te raken door het idee van fouten maken of het verkeerd te doen. Anders gezegd: je draagt de conditionering uit je kindertijd niet mee in je volwassen leven.

Priesters, rechters en commercials

Priesters en rechters, leraren, voorlichters en commercials in alle soorten en maten praten op dezelfde manier naar volwassenen als ouders dat doen naar hun kinderen. Zij beleren hen over wat zij wel en niet moeten doen. Nou, misschien moeten sommige criminelen nog opgroeien, maar van de rechters kun je precies hetzelfde zeggen ; er zijn er twee nodig om te kunnen botsen.

En wanneer je het spel verlaat kun je op een nieuwe manier beginnen te denken. In polariteiten in plaats van in conflicten omdat je niet langer vast hoeft te zitten in competitief denken: de goeden tegen de slechten, de smeris tegen de boeven, socialisten tegen de liberalen en al die andere ideeën die domweg kinderachtig zijn.

Niet dat je kinderen de regeltjes niet zou moeten uitleggen, maar je zou een soort voorziening moeten treffen voor later in hun leven om ze te bevrijden. Een soort manier om ze te genezen van de slechte gevolgen van educatie. Maar daartoe ben je niet in staat, tenzij jij zelf ook opgroeit. Tenzij wij allemaal volwassen worden.

Wanneer je voor het eerst Zen-meesters ontmoet, dan komt hij over als een extreem autoritair figuur. Zij maken er een enorme show van om een vreselijke draak te zijn, want op die manier haken mensen die niet de instelling hebben om in dit werk thuis te raken, al snel af. Maar zodra je het redt om hier voorbij te komen, vindt er een heel interessante verandering plaats. De meesters worden dan een toegenegen helper en de studenten zijn net zo dol op de meester als op hun broer of zus.

Dus een heel ander soort respect als dat een kind heeft voor zijn ouders. En de studenten en de meesters maken grapjes over elkaar, zij genieten een eigenaardig soort van sociale relatie. Het heeft alle uiterlijke kenmerken van autoritair zijn, maar van binnen weet iedereen wat een grap dit is. Zie je, mensen die bevrijd zijn moeten heel cool zijn. Anders zou een samenleving die niet werkelijk in gelijkwaardigheid gelooft dit beschouwen als bedreigend. Het zou gezien worden extreem subversief, dwars, ongehoorzaam.

Dus Zen meesters kleden zich als een koning, dragen scepters en zij zitten op een troon. De buitenwereld kijkt er naar en denkt “Goed, die zijn okee. Zij hebben in ieder geval discipline, tucht en orde, dus dat zit wel goed.”

Over ontgroeien aan de schadelijke gevolgen van opvoeding en educatie zijn talloze populaire liedjes gemaakt. Bijvoorbeeld: John Lennon’s Intuïtion en Pa van Doe Maar.